Erasmus+ ICM პროგრამაში მონაწილეობის გავლენა მონაწილეთა ინდივიდუალურ პიროვნულ მახასიათებლებსა და პროფესიულ თავისებურებებზე (თსუ-ს შემთხვევა)

თსუ აქტიურად იყენებს იმ შესაძლებლობებს, რომელსაც განათლების სფეროს მხარდამჭერი საგრანტო პროგრამა ERASMUS+ სთავაზობს უსდ-ებს აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში, მათ შორის სტუდენტების და უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების პერსონალის მობილობას ერთ-ერთი მთავარი ადგილი უჭირავს.

2022-2023 წლებში ამ პროექტების სარგებლის/ეფექტის/ გავლენის შესასწავლად საგარეო ურთიერთობათა დეპარტამენტმა, ჩემი ხელმძღვანელობით ჩაატარა კვლევა “ERASMUS+ ICM პროგრამაში მონაწილეობის გავლენა მონაწილეთა ინდივიდუალურ პიროვნულ მახასიათებლებსა და პროფესიულ თავისებურებებზე (თსუ-ს შემთხვევა)”. კვლევის მიზანს წარმოადგენდა ივანე ჯავახიშვილის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში ERASMUS+ საერთაშორისო კრედიტ მობილობის პროგრამის შედეგების მიმართ დამოკიდებულებების შესწავლა ინდივიდუალურ და ინსტიტუციურ დონეზე. კერძოდ, კვლევა შეეცადა პასუხი გაეცა შემდეგ კითხვებისთვის:

რა სარგებელი აქვს ERASMUS+ საერთაშორისო კრედიტ მობილობის პროგრამას:

ა) სტუდენტების პროფესიულ და პიროვნულ განვითარებაზე;

ბ) აკადემიური და ადმინისტრაციული პერსონალის პროფესიულ და პიროვნულ განვითარებაზე;

რა სარგებელი მოაქვს პროგრამას ივანე ჯავახიშვილის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტისთვის, როგორც ინსტიტუციისთვის სასწავლო და სამეცნიერო თვალსაზრისით;
რა სარგებელი შეიძლება ჰქონდეს პროგრამას საქართველოსთვის, როგორც ქვეყნისთვის.

კვლევა ჩატარდა თვისებრივი (სიღრმისეული ინტერვიუ და ფოკუს-ჯგუფი) და რაოდენობრივი (გამოკითხვა – თვითადმინისტრირებული კითხვარი) მეთოდების გამოყენებით. კვლევის მონაწილეები იყვნენ თსუ-ს აკადემიური და ადმინისტრაციული პერსონალი და თსუ-ს სხვადასხვა სასაწავლო საფეხურის (საბაკალავრო, სამაგისტრო და სადოქტორო) სტუდენტები, რომლებიც ნამყოფები არიან ERASMUS+ საერთაშორისო კრედიტ მობილობით პარტნიორ უნივერსიტეტებში 2016-2022 წლებში (სულ 283 სტუდენტი და კურსდამთავრებული), რომლებიც ავსებდნენ სპეციალურად ამ კვლევისთვის შემუშავებულ კითხვარს. კვლევაში ასევე მონაწილეობდა მეორე ჯგუფი სტუდენტებისა, რომლებსაც მონაწილეობა არ მიუღიათ ERASMUS+ საერთაშორისო კრედიტ მობილობის პროგრამაში.

პროგრამაში მონაწილე აკადემიური პერსონალისა და სტუდენტების აზრით, პროგრამაში მონაწილეობით მიღებული სარგებელი და დადებით ეფექტი მრავალმხრივია, კერძოდ:

სტუდენტებისთვის:

უმაღლდებათ პასუხისმგებლობის დონე
უფრო ღრმა და კრიტიკული ანალიზის უნარები აქვთ
მეტად დამოუკიდებლები, რაციონალურები, ტოლერანტულები ხდებიან
უფრო დაინტერესებული არიან ევროპასა და მსოფლიოში მიმდინარე მოვლენებით
აქტიური მოქალქეები ხდებიან; უფრო მარტივად იღებენ გადაწყვეტილებებს სოციალურ და პოლიტიკურ ცხოვრებაში მონაწილეობის შესახებ

კვლევის ჰიპოთეზის მიხედვით, ERASMUS+ საერთაშორისო კრედიტ მობილობა (საზღვარგარეთ ევროპულ უნივერსიტეტებში გატარებული დრო) გავლენას ახდენს სტუდენტების სხვადასხვა მახასიათებლებზე; კერძოდ, სტუდენტების ბაზისურ ღირებულებებზე, იდენტობის განზომილებებზე და თვითეფექტურობაზე. სტუდენტებზე გარემოს გავლენის გასაზომად გამოყენებულ იქნა ფსიქოლოგიური ინსტრუმენტები: იდენტობის განზომილებების (DIDS) (Luyckx, at all. 2008); თვითეფექტურობის (Bandura et al., 1996); შვარცის ბაზისური ღირებულებების (Schwartz’s Values Questionnaire (PVQ-RR) სკალები, რომლის საფუძველზეც აღმოჩნდა, რომ მობილობით პარტნიორ უნივერსიტეტში გატარებული დრო გავლენას ახდენს ამ პროგრამის მონაწილეებზე.

კვლევამ აჩვენა, რომ სტუდენტებს, რომლებიც მონაწილეობენ ამ პროგრამაში, აქვთ თავიანთი პიროვნული საზღვრები; ცვლილების მიმართ არიან მეტად ღია, მეტად არიან ფოკუსირებულნი საკუთარი თავის გაძლიერებაზე და საკუთარ მიზნებზე. უფრო დარწმუნებულნი არიან იმაში, თუ რას აკეთებენ, მეტს ფიქრობენ და ლაპარაკობენ სამომავლო გეგმებზე, მეტად არიან ჩართულები სასწავლო პროცესების მენეჯმენტში, ექსტრაკურიკულურ და სოციალურ აქტივობებში; მათ მეტად ახასიათებთ ქცევის ასერტიულობა და ასევე მაღალი აქვთ თვითრეგულაცია; ხოლო სტუდენტები, რომლებიც არ მონაწილეობენ ამ პროგრამაში ხასიათდებიან მეტი კონსერვაციით – ტრადიციული ღირებულებებით, ისინი ხასიათდებიან მეტი კონფორმულობით და უფრო პიროვნული და საჯარო დაცულობის ორიენტაციებით.

კვლევამ ასევე ცხადჰყო, რომ აკადემიური პერსონალის შემთხვევაში, პროგრამაში მონაწილეობის სარგებლებს შორისაა:

პიროვნული და პროფესიონალური ზრდა;
კვლევითი ნაყოფიერების გაზრდა;
პირადი,პროფესიული კავშირების დამყარება;
ერთობლივი კვლევები, პროექტები, პუბლიკაციები უცხოელ კოლეგებთან;
სილაბუსების განახლება; ახალი, ერთობლივი პროგრამების ინიცირება და განვითარება;
ახალი სამეცნიერო მიმართულების დანერგვის შესაძლებლობა;
საკუთარი თავის გამოცდა უცხოენოვან გარემოში;
საერთო ევროპული ღირებულებების შეძენა ან განმტკიცება.

პროგრამაში მონაწილეობით მიღებული სარგებელი უნივერსიტეტისთვის მოიცავს ისეთ ასპექტებს, როგორიცაა:

ინტერნაციონალიზაციის ხელშეწყობა;
ინოვაციების მიღება და დანერგვა;
სწავლებისა და კვლევის მეთოდოლოგიისა და სიახლეების გაზიარება;
პროგრამების ცვლილება, მეთოდოლოგიური ინოვაციებისა და სიახლეების ადაპტაცია/წარდგენა;
ახალი პროგრამების შექმნა, საერთო/ პროგრამების შექმნა;
სწავლების/განათლების ხარისხის ზრდა;
აკადმიური პერსონალის კვალიფიცირება;
სამეცნიერო თანამშრომლობის შედეგად სამეცნიერო პროდუქტულობის ზრდა;
უნივერსიტეტის ცნობადობის გაზრდა, რაც დაკავშირებულია ქვეყნის ცნობადობის ზრდასთან

კვლევაში მონაწილეთა აზრით, ქვეყნისთვის მიღებული სარგებელია:

საქართველოს პოპულარიზაციის და ევროპეიზაციის ხელშეწყობა;
სწავლების ხარისხის გაუმჯობესება დაკავშირებულია სტუდენტების განათლებასთან. განათლებული სტუდენტი არის აქტიური მოქალაქე. განათლებული და აქტიური მოქალაქე მნიშვნელოვანია, როგორც ინსტიტუციისთვის, ისე ქვეყნისთვის;
პროექტების დანერგვა ფინანსური დახმარებაა სამეცნიერო საზოგადოებისთვის და სამეცნიერო საზოგადოების განვითარება მნიშვნელოვანია ინსტიტუციისა და ქვეყნისთვის;
კვალიფიცირებული პერსონალი, კვალიფიცირებული ინსტიტუცია, რაც მნიშვნელოვანია ქვეყნისთვის;
სტუდენტები, პერსონალი, ინსტიტუცია – ყველა ამ სუბიექტის მონაწილეობა აქტივია საქართველოსთვის

ავტორი: თეა გერგედავა (უმაღლესი განათლების რეფორმის ექსპერტი)