[For English scroll down]

Erasmus+ პროგრამის მიზანია მაქსიმალურად ხელი შეუწყოს თანაბარ შესაძლებლობებსა და ხელმისაწვდომობას, ინკლუზიურობას, მრავალფეროვნებასა და სამართლიანობას. სწორედ ამიტომ, ნაკლები შესაძლებლობების მქონე ორგანიზაციების და მონაწილეების ხელშეწყობა Erasmus+ პროგრამის ერთ-ერთ მთავარ პრიორიტეტს წარმოადგენს. ამიტომ მნიშვნელოვანია, პროექტების და აქტივობების შემუშავებისას, ორგანიზაციებს ჰქონდეთ ინკლუზიური მიდგომა, რაც ამ პროექტებს მონაწილეთა მრავალფეროვანი სპექტრისთვის გახდის ხელმისაწვდომს. 

ინკლუზიური და მრავალფეროვანი პროექტების მხარდაჭერაში დიდი როლი ეროვნული სააგენტოების უჭირავთ. ევროპულ დონეზე საერთო პრინციპებსა და მექანიზმებზე დაყრდნობით, ეროვნული სააგენტოები მუშაობენ ინკლუზიისა და მრავალფეროვნების გეგმების შემუშავებაზე, რათა მაქსიმალურად დააკმაყოფილონ ნაკლები შესაძლებლობების მქონე მონაწილეთა საჭიროებები და მხარი დაუჭირონ ამ სამიზნე ჯგუფებთან მომუშავე ორგანიზაციებს, მათ ეროვნულ კონტექსტში. პროგრამის განხორციელებისთვის ასევე შექმნილია SALTO რესურს ცენტრები. ეს ცენტრები ხელს უწყობენ ღონისძიებებს, რომლებიც პრიორიტეტს ანიჭებენ ინკლუზიასა და მრავალფეროვნებას. პროგრამის მენეჯმენტის მიმართულებით მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ევროპის განათლებისა და კულტურის აღმასრულებელი სააგენტო (EACEA). მესამე ქვეყნებში, რომლებიც არ არიან ასოცირებულნი Erasmus+ პროგრამასთან, პროგრამის შესაბამის სამიზნე ჯგუფებთან მუშაობენ ევროკავშირის დელეგაციები,  ეროვნული Erasmus+ ოფისები (NEOs) (სადაც ისინი არსებობენ) და/ან Erasmus+ Focal Points (სადაც ისინი არსებობენ). 

ამ პრინციპების განსახორციელებლად, შემუშავებულია ინკლუზიურობის გასაზომი ჩარჩო (the Framework on inclusion measures) და ინკლუზიისა და მრავალფეროვნების სტრატეგია (the Inclusion and Diversity Strategy). ეს დოკუმენტები მოიცავს პროგრამის ყველა სფეროს. მათი მიზანია ნაკლები შესაძლებლობების მქონე ორგანიზაციებს და მონაწილეებს ხელი შეუწყოს დაფინანსების მარტივად მოპოვებაში. 

შემდეგმა პოტენციურმა ბარიერებმა შეიძლება ხელი შეუშალოს მონაწილეების ჩართულობას პროგრამში, როგორც ცალკეულ ფაქტორებად, ასევე კომბინაციაში (ჩამონათვალი არ არის სრული). ამ ჩამონათვალის მიზანია ყურადღება გაამახვილოს ამ თემებზე და პროგრამა ნაკლები შესაძლებლობების მქონე ადამიანებისთვის უფრო ხელმისაწვდომი გახადოს.

• შეზღუდული შესაძლებლობები: ეს კატეგორია მოიცავს ფიზიკურ, გონებრივ, ინტელექტუალურ ან სენსორულ დაქვეითებებს, რომლებმაც, სხვადასხვა ბარიერებთან ურთიერთქმედებისას, შეიძლება შეაფერხოს ინდივიდის სრული და ეფექტური მონაწილეობა საზოგადოებაში და ა.შ (მეტი ინფორმაციისთვის ეწვიეთ ბმულს: გაეროს კონვენცია შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების შესახებ)
• ჯანმრთელობის პრობლემები: ბარიერები შეიძლება წარმოიშვას ჯანმრთელობის პრობლემებისგან, მათ შორის მძიმე დაავადებების, ქრონიკული დაავადებების ან სხვა ფიზიკურ ან ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ სიტუაციაში, რომლებმაც შეიძლება ხელი შეუშალოს ინდივიდის პროგრამაში მონაწილეობას. 
• ბარიერები, რომლებიც დაკავშირებულია განათლებასთან და ტრენინგ სისტემებთან: პირები, რომლებსაც უჭირთ განათლებისა და ტრენინგ სისტემებთან ადაპტაცია სხვადასხვა მიზეზის გამო; პირები რომლებმაც, ადრეულ ასაკში მიატოვეს სკოლა; ადამიანები, რომლებიც არ არიან განათლების, დასაქმებისა თუ ტრენინგების სფეროში; და მცირე კვალიფიკაციის მქონე მოზარდები. (მიუხედავად იმისა, რომ სხვა ფაქტორებმა შეიძლება როლი ითამაშონ) ეს საგანმანათლებლო სირთულეები, თუმცა შესაძლოა დაკავშირებული იყოს პირად გარემოებებთან, ძირითადად გამოწვეულია საგანმანათლებლო სისტემებით, რომლებიც ქმნიან სტრუქტურულ შეზღუდვებს და/ან სრულად არ ითვალისწინებენ ინდივიდის კონკრეტულ საჭიროებებს.ბარიერი შესაძლოა ასევე იყოს სასწავლო პროგრამების სტრუქტურა, რომელიც პირს არ ეხმარება სწავლის ან ტრენინგის მობილობის (რომელიც პირის სწავლის ნაწილს წარმოადგენს) საზღვარგარეთ განხორციელებაში.
• კულტურული განსხვავებები: მიუხედავად იმისა, რომ კულტურული განსხვავებები შეიძლება აღიქმებოდეს, როგორც ბარიერები ნებისმიერი წარმოშობის ადამიანის მიერ, ეს განსხვავებები ხშირად დიდ ზემოქმედებას ახდენს ნაკლები შესაძლებლობების მქონდე პირებზე. ასეთი განსხვავებები შეიძლება წარმოადგენდეს მნიშვნელოვან ბარიერებს ზოგადად სწავლისთვის, განსაკუთრებით ისეთი ჯგუფებისთვის როგორებიცაა, მიგრანტთა ან ლტოლვილთა წარმომავლობის მქონე პირები (მათ შორის, მაგრამ არ შემოიფარგლება) ახლად ჩამოსული მიგრანტები, ეროვნული ან ეთნიკური უმცირესობები, ჟესტების ენის მომხმარებლები და ა.შ. ნებისმიერი სახის პროგრამულ აქტივობებში მონაწილეობისას უცხო ენებისა და კულტურული განსხვავებების გამოვლენამ შეიძლება შეაფერხოს ზოგიერთი ადამიანი და გარკვეულწილად შეზღუდოს მათი მონაწილეობით მიღებული სარგებელი პროგრამაში. ამგვარმა კულტურულმა განსხვავებებმა შესაძლოა ხელი შეუშალოს პოტენციურ მონაწილეებს პროგრამის მეშვეობით მხარდაჭერისთვის განაცხადის შეტანაში.
• სოციალური ბარიერები: სოციალური ადაპტაციის სირთულეები, როგორიცაა შეზღუდული სოციალური კომპეტენციები, ანტისოციალური ან მაღალი რისკის მქონე ქცევები; (ყოფილი) დამნაშავეები, (ყოფილი) ნარკოტიკების ან ალკოჰოლის მომხმარებლები, სოციალური მარგინალიზაცია. სხვა სოციალური ბარიერები შეიძლება წარმოიშვას ოჯახური გარემოებებიდან – მაგალითად, ოჯახში პირველი, რომელმაც მიიღო უმაღლეს განათლება, მშობელი (განსაკუთრებით მარტოხელა მშობელი), მომვლელი, მარჩენალი, ობოლი, პირი ცხოვრობდა ან ამჟამად ცხოვრობს ინსტიტუციური ზრუნვის დაწესებულებაში.
• ეკონომიკური ბარიერები: ეკონომიკურად არახელსაყრელი მდგომარეობა, მაგალითად, დაბალი ცხოვრების დონე, დაბალი შემოსავალი; სტუდენტები, რომლებსაც სჭირდებათ მუშაობა თავის სარჩენად; სოციალურ დახმარების სისტემაზე დამოკიდებული პირები, პირები რომლებიც დიდი ხანია უმუშევრები არიან, სიღარიბის პირას მყოფი პირები, უსახლკაროდ ყოფნა ან ვალების და ფინანსური პრობლემების ქონე პირები. 
• დისკრიმინაციასთან დაკავშირებული ბარიერები: ბარიერები შეიძლება წარმოიშვას დისკრიმინაციის შედეგად, რომელიც დაკავშირებულია სქესთან, ასაკთან, ეთნიკურ კუთვნილებასთან, რელიგიასთან, რწმენასთან, სექსუალურ ორიენტაციასთან, შეზღუდული შესაძლებლობებთან ან ურთიერთდამოკიდებულ ფაქტორებთან (აღნიშნული ორი ან რამდენიმე სახის დისკრიმინაციის ერთობლიობა).
• გეოგრაფიული ბარიერები: შორეულ ტერიტორიებზე ან სოფლად, პატარა კუნძულებზე ან პერიფერიულ/შორეულ რეგიონებში ან ქალაქის გარეუბნებში ცხოვრება. პირები რომლებიც ცხოვრობენ ისეთ ტერიტორიაზე სადაც შეზღუდულია სატრანსპორტო მოძრაობა და არ არის სათანადო დაწესებულებები. მესამე ქვეყნებში ნაკლებად განვითარებული არეალები ასევე შეიძლება ჩაითვალოს გეოგრაფიულ ბარიერად. 

დამატებითი ბმულები: 

Erasmus+-ის ჰორიზონტალური პრიორიტეტები: https://erasmus-plus.ec.europa.eu/programme-guide/part-a/priorities-of-the-erasmus-programme

ინკლუზიურობის გასაზომი ჩარჩო : https://erasmus-plus.ec.europa.eu/programme-guide/part-a/priorities-of-the-erasmus-programme#footnote1_dohawiz

ინკლუზიისა და მრავალფეროვნების სტრატეგია: https://erasmus-plus.ec.europa.eu/programme-guide/part-a/priorities-of-the-erasmus-programme#footnote2_2l28un6

გაეროს კონვენცია შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების შესახებ:https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html

Inclusion and Diversity

The Programme seeks to promote equal opportunities and access, inclusion, diversity and fairness across all its actions. Organisations and participants with fewer opportunities themselves are at the heart of these objectives and, with this in mind, the programme puts mechanisms and resources at their disposal. When designing their projects and activities, organisations should have an inclusive approach, making them accessible to a diverse range of participants.

National Agencies are also vital in supporting projects with a view to be as inclusive and diverse as possible. Based on the overall principles and mechanisms at the European level, National Agencies will draw up inclusion and diversity plans to best address the needs of participants with fewer opportunities and to support the organisations working with these target groups in their national context. At the same time, the SALTO Resource Centres supporting the implementation of the Programme are also key players in promoting and rolling out inclusion and diversity measures. Likewise, the European Education and Culture Executive Agency (EACEA) plays an equally important role for the programme strands that are managed in direct management. In third countries not associated to the Programme, EU Delegations and, where they exist, the National Erasmus+ Offices (NEOs) and Erasmus+ Focal Points are key in bringing the programme closer to the relevant target groups.

In order to implement these principles, the Framework on inclusion measures 1 as well as the Inclusion and Diversity Strategy 2 covering all programme fields have been developed to support an easier access to funding for a wider range of organisations, and to better reach out to more participants with fewer opportunities.

The list of such potential barriers, spelt out below, is not exhaustive and is meant to provide a reference in taking action with a view to increasing accessibility and outreach to people with fewer opportunities. These barriers can hinder their participation both as stand-alone factors and in combination:

• Disabilities: This includes physical, mental, intellectual or sensory impairments which, in interaction with various barriers, may hinder someone’s full and effective participation in society on the same footing as others (Convention on the Rights of Persons with Disabilities: https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html) .
• Health problems: Barriers may result from health issues including severe illnesses, chronic diseases, or any  other physical or mental health-related situation that prevents someone from participating in the programme.
• Barriers linked to education and training systems: Individuals struggling to perform in education and training systems for various reasons, early school-leavers, NEETs (people not in education, employment or training) and low-skilled adults may face barriers. Although other factors may play a role, these educational difficulties, while possibly linked to personal circumstances, mostly result from educational systems which create structural limitations and/or do not fully take into account the individual’s particular needs. Individuals can also face barriers to participation when the structure of curricula makes it difficult to undertake a learning or training mobility abroad as part of their studies.
• Cultural differences: While cultural differences may be perceived as barriers by people from any background, they can particularly affect people with fewer opportunities. Such differences may represent significant barriers to learning in general, all the more for people with a migrant or refugee background – including but not limited to newly-arrived migrants, people belonging to a national or ethnic minority, sign language users, or people with linguistic adaptation and cultural inclusion difficulties. Being exposed to foreign languages and cultural differences when taking part in any kind of programme activities may put some individuals off and in a way limit the benefits from their participation. Such cultural differences may even prevent potential participants from applying for support through the programme, thereby representing an entry barrier altogether.
• Social barriers: Social adjustment difficulties, such as limited social competences, anti-social or high-risk behaviours; (former) offenders, (former) drug or alcohol abusers, or social marginalisation may represent a barrier. Other social barriers can stem from family circumstances – for instance, being the first in the family to access higher education or being a parent (especially a single parent), a caregiver, a breadwinner or an orphan, or having lived or currently living in institutional care. 
• Economic barriers: Economic disadvantage, for instance a low living standard, low income, learners who need to work to support themselves, dependence on the social welfare system, long-term unemployment, precarious situations or poverty, being homeless, in debt or with financial problems, may represent a barrier. Other difficulties may derive from the limited transferability of services (in particular support to people with fewer opportunities) that need to be “mobile” together with the participant participating in activities away from their place of residence or, all the more, abroad.  
• Barriers linked to discrimination: Barriers can occur as a result of discrimination linked to gender, age, ethnicity, religion, beliefs, sexual orientation, disability, or intersectional factors (a combination of two or several of the mentioned kinds of discrimination).
• Geographical barriers: Living in, for example, remote or rural areas, on small islands or in peripheral/outermost regions 4 , in urban suburbs, in less serviced areas (limited public transport, poor facilities) or less developed areas in third countries, may constitute a barrier.

Additional links: 

Erasmus+ Horizontal priorities: https://erasmus-plus.ec.europa.eu/programme-guide/part-a/priorities-of-the-erasmus-programme

The Framework on inclusion measures: https://erasmus-plus.ec.europa.eu/programme-guide/part-a/priorities-of-the-erasmus-programme#footnote1_dohawiz

The Inclusion and Diversity Strategy: https://erasmus-plus.ec.europa.eu/programme-guide/part-a/priorities-of-the-erasmus-programme#footnote2_2l28un6

Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD) :https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html